In het Midden-Oosten en Noord-Afrika wonen bijna 410 miljoen mensen, waarvan ruim een kwart jonger dan 14 is.² Terwijl Europa aan het vergrijzen is, is de regio aan het verjongen. De beroepsbevolking in de regio is de afgelopen jaren met bijna 3% per jaar gestegen, terwijl de Europese Unie en Nederland over deze periode juist hun beroepsbevolking zagen afvlakken of zelfs dalen.³ Het grootste probleem in de regio is een tekort aan banen, waardoor veel hogeropgeleiden niet aan een baan kunnen komen. Zo heeft volgens recente Tunesische schattingen 37% van de werklozen een universitaire diploma.⁴ Een Nederlands bedrijf dat in de regio gaat produceren, zal dus nooit lang met onvervulde vacatures blijven zitten en heeft bovendien direct een jonge, groeiende markt om zijn producten af te zetten.

Het Midden-Oosten en Noord-Afrika kent een sterke economische groei. Terwijl het BNP in de regio de afgelopen tien jaar met 2% tot 7% per jaar groeide, bleef het groeipercentage in de Europese Unie steken op 3% als er al dan niet sprake was van krimp.⁵ Ook bij een vergelijking van individuele landen blijkt Nederland het slechter te doen dan landen als Egypte, Tunesië en Libanon. Terwijl Nederland schommelde tussen 4% groei en 3% krimp, wisten deze landen groeipercentages van 5%, 7% of zelfs 10% te realiseren. Natuurlijk blijft Nederland veel welvarender dan deze landen, maar dit welvaartsgat is door de economische crises de afgelopen jaren kleiner geworden. Het kleine Libanon zit inmiddels met 18,4 duizend dollar BNP per capita op hetzelfde niveau als het veel grotere Bulgarije.⁶ Ook maakt de combinatie van constante groei en een grote, jonge bevolking Egypte met haar 88,4 miljoen inwoners een aantrekkelijk land voor Nederlandse bedrijven.

De handelsbanden tussen Nederland en het Midden-Oosten en Noord-Afrika zijn sterker dan zij op het eerste gezicht lijken. Hoewel Nederland relatief weinig handelt met de regio, zijn Nederland en andere Europese landen voor landen in de regio vaak belangrijke import- en exportpartners. Met name Tunesië richt zich sterk op de Europese Unie: Duitsland, Frankrijk, Italië, maar ook Nederland. Nederland staat daar in de top 10 van belangrijkste exportlanden en top 15 van belangrijkste importlanden.⁷ Ook in Egypte en Libanon is Nederland een belangrijke handelspartner, maar de landen bieden nog genoeg kansen voor Nederlandse bedrijven. Zo zou Nederlandse kennis en technologie kunnen worden ingezet om het afvalverwerkingsprobleem in Libanon op te lossen of de katoenopbrengst per hectare te verbeteren in Egypte.⁸ Dit zijn slechts twee voorbeelden van sectoren waar Nederlandse bedrijven de in de regio ontbrekende vakkennis in huis hebben.

Een reden dat nog relatief weinig zaken wordt gedaan met het Midden-Oosten en Noord-Afrika is dat de regio als lastig wordt gezien qua cultuur en wetgeving. Maar deze “obstakels” blijken in de praktijk alleszins mee te vallen, zoals ook blijkt bij een nadere bestudering van de 2015 Ease of Doing Business-ranglijst van het IMF.⁹ Hoewel de landen in de regio relatief laag op deze ranglijst van staan, scoort Tunesië (plaats 60) hoger dan Nederland (plaats 27) op punten als bouwvergunningen, elektriciteit en bescherming van minderheidsinvesteerders. Bovendien zijn er belangrijke verschillen tussen sectoren en gebieden binnen een land die het zaken doen kunnen vergemakkelijken of bemoeilijken. Zo blijkt de Egyptische stad Ismailia bij het Suezkanaal hoger te scoren dan de hoofdstad Caïro qua zakelijk gemak.¹⁰ Dit nog afgezien van de vele economische en fiscale maatregelen die de Egyptische regering recent heeft ingevoerd om buitenlandse investeringen in dit gebied en Egypte te stimuleren.¹¹

De grootste zorg van een bedrijf dat zaken wil doen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, is ongetwijfeld veiligheid. Hoewel de regio sinds de Arabische lente niet rustiger is geworden, verschillen de risico's erg per land en per gebied. Hoewel Egypte sinds de Arabische lente te maken heeft met aanzienlijk meer terroristische en gewelddadige incidenten, blijkt het overgrote deel geconcentreerd te zijn in Noord-Sinaï en de Delta en gericht zijn tegen politie en veiligheidsdiensten.¹² Buitenlandse toeristen en buitenlandse bedrijven in Egypte zijn dus niet het hoofddoelwit. Hoewel het risico om slachtoffer te worden van een terroristische daad, in Egypte minimaal is, kan deze helaas niet volledig worden uitgesloten.¹³ Maar deze en andere risico's kunnen wel in kaart worden gebracht en geminimaliseerd, zodat u zonder zorgen zaken kunt doen in Egypte en elders in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Kortom, het Midden-Oosten en Noord-Afrika bieden genoeg kansen voor Nederlandse bedrijven, maar het is wel belangrijk een goed beeld te krijgen van de kansen en risico's die zaken doen in de regio met zich meebrengt. Wij van Assarwa brengen deze kansen en risico's voor u in beeld, zodat u zonder zorgen uw kansen kunt grijpen in deze groeimarkt. Bezoek voor meer informatie onze pagina's over de individuele landen (Egypte, Tunesië, Libanon en Marokko), de verschillende sectoren en onze diensten of neem contact met ons op: info@assarwa.nl.